Netwerksubsidie

C. Voordelen van het instrument netwerksubsidie

De netwerksubsidie kent verschillende voordelen. Deze voordelen zijn verschillend van aard: sommige zijn sociaal-maatschappelijk, andere juist economisch of politiek. De belangrijkste en meest genoemde redenen om de netwerksubsidie te gebruiken worden hierna behandeld.

Zoals onder punt A is uiteengezet, bestaan verschillende varianten van de netwerksubsidie.  Het ‘netwerk’ kan zich zowel aan de bovenkant als in de onderkant van de subsidierelatie manifesteren. Daarom zal – waar relevant – speciaal worden verwezen naar een specifieke reden voor de subsidieverstrekkende en/of subsidieontvangende kant om de netwerksubsidie te gebruiken.

I. Voordelen die zowel gelden voor het netwerk aan de subsidieverstrekkende als voor het netwerk aan de subsidieontvangende kant

Ruimte voor de netwerksamenleving / samenwerking

Zowel voor de subsidieverstrekkende kant als voor de subsidieontvangende kant kan samenwerking een groot voordeel zijn.

Subsidies aan samenwerkingsverbanden geven ‘de markt’ en de samenleving meer invloed bij het maken en uitvoeren van overheidsbeleid. Dit voordeel is vooral terug te zien bij de constructie van de subsidietafel, waarbij verschillende maatschappelijke partners aan tafel zitten. Zie hier voor meer informatie over de subsidietafel. Op die manier wordt het bestaan van de netwerksamenleving gestimuleerd.

Samenwerking wordt in toenemende mate als een belangrijk beleidsdoel gezien. Overheden kunnen niet alle maatschappelijke opgaven alleen oppakken. Met het gebruik van de netwerksubsidie wordt dit beleidsdoel gestimuleerd. Ook voor samenwerkende overheden speelt dit aspect; door samen te werken kunnen ze ‘lessons learned’ van elkaar overnemen.

Betere afstemming en communicatie

Een voordeel van de netwerksubsidie voor zowel de subsidieverstrekkende als de subsidieontvangende kant is de goede afstemming en communicatie. Doordat partijen samenwerken zullen ze vooraf met elkaar om de tafel moeten zitten en bepaalde onderwerpen bespreken (en eventueel vastleggen). De bewustwording is daarom bij een netwerksubsidie groter dan bij een reguliere subsidie. Bovendien zullen partijen door de samenwerking hun wensen en taken op elkaar afstemmen.

Efficiëntere en doelmatigere uitvoering

Een efficiënte en doelmatige uitvoering van het gesubsidieerde project is een veel gehoord voordeel dat is verbonden aan de netwerksubsidie. Dit kan zowel voordelen voor de subsidieverstrekkende kant als voor de subsidieontvangende kant hebben.

In plaats van de deelnemers individueel te subsidiëren zoals gebruikelijk is in een klassieke subsidierelatie zonder samenwerkingsverband, kunnen deelnemers in de netwerksubsidie hun bijdrage op elkaar afstemmen. Door de benodigde kennis te bundelen in een netwerk kunnen deelnemers gebruikmaken van elkaars expertise en capaciteiten, waardoor uiteindelijk op een meer doelmatige en efficiënte manier het gewenste doel kan worden bereikt en het project wordt uitgevoerd. Goed georganiseerde samenwerkingsverbanden zullen ook minder sturing door de overheidsorganisatie nodig hebben.

Ook voor samenwerkende overheden kan de netwerksubsidie tot efficiëntere en doelmatige uitvoering leiden. Als overheden bijvoorbeeld via de Wet gemeenschappelijke regelingen gezamenlijk een uitvoeringsorgaan oprichten, kunnen er vanuit een centraal punt besluiten worden genomen. Bovendien is er door samen te werken met andere overheden meer publiek geld beschikbaar. Zie hier voor meer informatie over de Wet gemeenschappelijke regelingen.

Risicospreiding

Wanneer er sprake is van een netwerk aan de kant van de subsidieontvangers brengt dat het voordeel van een zekere mate van risicospreiding met zich mee. De overheidsorganisatie(s) is/zijn niet afhankelijk van de prestaties van één subsidieontvanger om de maatschappelijke doelstellingen te bereiken, maar van een aantal partijen. Mocht een van de ontvangende partijen niet presteren of uitvallen dan valt daarmee niet het hele project in duigen maar behoeft slechts een partij te worden vervangen. Ook voor de subsidieontvangers kan dit een voordeel zijn, als één andere ontvangende partij in het netwerk uitvalt is de kans groter dat dat probleem kan worden opgevangen dan wanneer er slechts sprake is van twee of drie subsidieontvangende partijen.

II. Voordelen van het netwerk aan de subsidieverstrekkende kant

Meer draagvlak en hoger maatschappelijk rendement

Samenwerkingsverbanden bestaan vaak uit verschillende partijen met ieder een andere achterban. Hoe meer partners in een samenwerkingsverband deelnemen des te meer draagvlak er is voor het project waaraan het verband zich committeert. Dit wordt nog eens versterkt wanneer de representativiteit van de partners toeneemt, of partners vanuit verschillende ‘velden’ – bijvoorbeeld zowel vanuit de overheid als vanuit het bedrijfsleven en de maatschappij – elkaar vinden in een samenwerkingsverband. Bovendien kunnen door de stimulering van de samenwerking de projecten een hoger maatschappelijk rendement behalen.

Afstemmen beleid

Doordat overheden samenwerken, kunnen zij met elkaar het beleid afstemmen. Voordeel daarvan is dat er niet met verschillende kaders wordt gewerkt, maar met één gezamenlijk beleidskader.

Samen kom je verder

Overheden die samen aan maatschappelijke opgaven werken die gemeente/provincieoverschrijdend zijn, kunnen van elkaar leren en taken onderling verdelen. Doordat ze elkaar gemakklijker weten te vinden kunnen deze maatschappelijke problemen effectiever en efficiënter kunnen worden aangepakt.  

Vermindering administratieve lasten

Een ander veelgenoemd voordeel van het gebruik van de netwerksubsidie voor de subsidieverstrekkende partij is de vermindering van administratieve lasten. In de meeste gevallen wordt aan de subsidieontvangende kant van een zogenaamde penvoerder gebruik gemaakt. De penvoerder vertegenwoordigt het samenwerkingsverband en is het vaste aanspreekpunt voor de overheidsorganisatie. Door (alleen) contact te hebben met, en informatie uit te wisselen via de penvoerder, worden de administratieve lasten voor de overheidsorganisatie verminderd. Bij een klassieke subsidierelatie komt er al snel een groot aantal handelingen bij kijken voor met name de subsidieverstrekkende kant. Zo zal bijvoorbeeld de aanvraag moeten worden beoordeeld, voorschotten zullen moeten worden uitbetaald, de activiteiten zullen moeten worden gecontroleerd en vaak moet extra informatie worden opgevraagd. Bij een klassieke subsidierelatie vormen de subsidieontvangers geen samenwerkingsverband, dus zal de overheidsorganisatie al deze handelingen bij elk van de subsidieontvangers afzonderlijk moeten herhalen. Door gebruik te maken van een netwerksubsidie met een penvoerder worden deze afzonderlijke handelingen verminderd en vaak teruggebracht tot één. De vermindering van de administratieve lasten is afhankelijk van de precieze vormgeving van de subsidierelatie met het samenwerkingsverband. Meer informatie hierover en over de penvoerder kunt uhier vinden.

III. Voordelen van het netwerk aan de subsidieontvangende kant

Specialistische kennis en toegang kleinere partijen

Wanneer overheden samenwerkingsverbanden willen subsidiëren wordt in menig subsidieregeling een samenwerkingseis gesteld, met daarin soms een concretisering van welke partijen er aan het netwerk dienen deel te nemen, om zo voor subsidie in aanmerking te komen. Op deze manier kunnen er kleinere partijen deelnemen in het samenwerkingsverband en wordt dit netwerk verrijkt met specialistische kennis.