Revolverend fonds
- Efficiënte inzet van publiek geld
- Hefboomwerking door co-financiering
- Risicospreiding
- Stimuleren van financieel levensvatbare projecten met maatschappelijk waarde
- Imago
- Grote afstand tussen overheid en ontvanger
- Middelen niet direct opeisbaar
- Duur en complex
A. Wat is het instrument: revolverend fonds?
Een revolverend fonds is een fonds met een maatschappelijke doelstelling, opgericht door een overheidsinstelling wegens marktfalen. In het fonds wordt (ten minste voor een deel) publiek geld gestort, waarna het geld in de vorm van een lening, garantie of participatie aan maatschappelijk relevante projecten van eindbegunstigden wordt verstrekt. Het uitgangspunt is dat het geld na verloop van tijd terugvloeit naar het fonds, opdat maatschappelijk en financieel rendement wordt behaald.
In deze keuzetool gaan we ervan uit dat een revolverend fonds in ieder geval de volgende kenmerken heeft:
1. Met de term ‘fonds’ wordt slechts aangeduid dat financiële middelen separaat bijeen zijn gebracht om een (maatschappelijk) doel te realiseren. Er moet dus sprake zijn van een afgescheiden vermogen. Dit kan worden gerealiseerd door een afzonderlijke rechtsvorm te creëren, waarmee het fonds op afstand wordt geplaatst van de overheidsinstelling. Nodig is dit echter niet. Er is ook sprake van een revolverend fonds wanneer een eigen begrotingsartikel in het leven wordt geroepen, van waaruit financiering aan eindbegunstigden wordt verstrekt.
2. Een revolverend fonds wordt opgericht door een overheidsinstelling, waaronder de Staat, een provincie of een gemeente en hun bestuursorganen wordt verstaan. Vervolgens zal deze overheidsinstelling publiek geld in een revolverend fonds storten. Voor deze keuzetool is vereist dat ten minste voor een deel publiek geld in het revolverend fonds is gestort. Aanvullend hierop kan ook geld door private partijen in het revolverend fonds worden ingebracht.
3. Met een revolverend fonds wordt een maatschappelijke doelstelling nagestreefd. Dit betekent dat het fonds projecten ondersteunt die door de overheid van algemeen belang worden geacht. Denk
bijvoorbeeld aan projecten die bijdragen aan CO2-reductie door energiebesparing of duurzame energieopwekking. Op deze wijze behaalt het fonds maatschappelijk rendement. De investering door het revolverend fonds draagt bij aan het bereiken van een resultaat dat ten goede komt aan de maatschappij.
4. Een revolverend fonds wordt opgericht met het oog op marktfalen. Dit betekent dat het fonds investeert in maatschappelijk relevante projecten die niet of tegen een zeer hoog rentepercentage door de kapitaalmarkt worden gefinancierd, vanwege de daarmee gepaard gaande hoge risico’s en lange en hoge financieringsbehoeften. Omdat revolverende fondsen ook rekening houden met de maatschappelijke opbrengsten van een investering, kunnen zij dergelijke projecten wel financieren.
5. Een revolverend fonds verstrekt financiering aan maatschappelijk relevante projecten van eindbegunstigden waar een terugverdienmogelijkheid bestaat. Het is afhankelijk van de doelstelling van het revolverend fonds hoe deze maatschappelijk relevante projecten eruitzien en of deze eindbegunstigden ondernemingen of natuurlijke personen zijn. Doorgaans hanteert een revolverend fonds drie typen financieringsinstrumenten: een lening, een garantie of een participatie.
6. Hoewel deze drie financieringsinstrumenten onderling van elkaar verschillen, hebben zij met elkaar gemeen dat – als alles goed gaat – er geld terugvloeit naar het fonds. Op die wijze behaalt het fonds ook financieel rendement en kan hetzelfde publieke geld nogmaals worden ingezet voor andere projecten. Een revolverend fonds is (in meer of mindere mate) revolverend. Dat betekent dat in ieder geval een deel van de financiering die het fonds aan eindbegunstigden verstrekt weer terugvloeit naar het fonds.