Subsidiekader

H. Wat zijn de juridische gevolgen wanneer er sprake is van een subsidie?

Zodra aan alle voorwaarden uit de subsidiedefinitie is voldaan en de financiële verstrekking niet van de subsidiedefinitie is uitgezonderd, heeft dit tot gevolg dat titel 4.2 (de Subsidietitel) van de Awb van toepassing is. Omdat de Awb een gelaagde structuur kent, moet de subsidietitel in samenhang de rest van de Awb worden gelezen. Zo is ook titel 4.1 Awb (Beschikkingen) van toepassing evenals hoofdstuk 3 Awb (Algemene bepalingen van besluiten). Daarnaast staat rechtsbescherming open bij de bestuursrechter tegen subsidiebesluiten (art. 8:1, lid 1 Awb jo. art. 7:1, lid 1 Awb).  

Wanneer er gebruik wordt gemaakt van een subsidieplafond is er (potentieel) sprake van een schaarse subsidie. Op grond van de Geobox-jurisprudentie dient het bestuursorgaan er dan voor te zorgen dat het op enigerlei wijze aan (potentiële) gegadigden ruimte biedt om naar de beschikbare subsidie mee te dingen (= mededingingsnorm). Daartoe dient het bestuur een passende mate van openbaarheid te verzekeren met betrekking tot de beschikbaarheid van de schaarse subsidie, de verdelingsprocedure, het aanvraagtijdvak en de toe te passen subsidiecriteria (= transparantieverplichting). Deze informatie moet tijdig voorafgaand aan de start van de aanvraagprocedure bekend worden gemaakt op een manier dat iedereen van deze informatie op de hoogte kan zijn. Met deze aspecten dient rekening te worden gehouden in de subsidieregeling.

Gelet op het feit dat subsidies alleen kunnen worden verstrekt door bestuursorganen, betekent dit allereerst dat de algemene beginselen van behoorlijk bestuur in acht moeten worden genomen bij het nemen van subsidiebesluiten. Zo moeten subsidiebesluiten bijvoorbeeld zorgvuldig worden voorbereid en begrijpelijk worden gemotiveerd. Wanneer het bestuursorgaan ervoor kiest een subsidiebesluit in te trekken of lager vast te stellen, dient hierbij het evenredigheidsbeginsel in acht te worden genomen. Dat slechts bestuursorganen subsidies kunnen verstrekken heeft ook tot gevolg dat de Wet openbaarheid van bestuur van toepassing is. Zo kunnen stukken die betrekking hebben op het subsidiebesluit via een Wob-verzoek worden opgevraagd, indien het bestuursorgaan deze niet vrijwillig wil verstrekken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het reglement dat is gebruik voor de rangschikking van de subsidieaanvragen en de leden van de adviescommissie die betrokken zijn geweest bij de beoordeling van de subsidieaanvragen. Tot slot kan naast bestuursrechtelijke rechtsbescherming ook een klachtbehandeling door een ombudsman plaatsvinden.